Chiều ngày 15/8/2025, tại Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Diễn đàn Luật học Mùa Thu lần thứ 5 đã chính thức bế mạc, khép lại hai ngày làm việc liên tục (14–15/8/2025) với nhiều kết quả quan trọng cả về học thuật, chính sách và hợp tác quốc tế.
Với sự tham gia của hàng trăm học giả, chuyên gia, luật sư, thẩm phán, nhà quản lý trong và ngoài nước, VALF 5 đã tổ chức ba hội thảo hợp phần, mỗi hội thảo tập trung vào một chủ đề trọng yếu, phản ánh những thách thức lý luận và thực tiễn đặt ra trong kỷ nguyên hội nhập, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số.
Hội thảo 1 (14/8/2025): Lập luận pháp lý trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo
Hội thảo quy tụ các giáo sư đến từ Trường Luật Đại học Washington (Hoa Kỳ), cùng nhiều học giả, thẩm phán, luật sư và chuyên gia công nghệ tại Việt Nam.
Giá trị học thuật và phát hiện mới:
– Khẳng định sự phát triển nhanh chóng của AI đặt ra yêu cầu tái định vị kỹ năng nghề luật: từ lập luận pháp lý của thẩm phán, luật sư đến đào tạo luật trong bối cảnh công nghệ số.
– Chỉ ra giới hạn căn bản của AI: có thể vượt trội trong phân tích dữ liệu, tra cứu án lệ, nhưng không thay thế được năng lực đánh giá chuẩn mực đạo đức và bối cảnh xã hội.
– Đặt vấn đề đổi mới đào tạo pháp luật: bổ sung năng lực phản biện và giám sát AI, đồng thời củng cố tư duy phản biện, đạo đức nghề nghiệp và giá trị nhân văn.
– Gợi mở hướng nghiên cứu so sánh giữa các hệ thống pháp luật về ứng dụng AI trong hành nghề luật.
Hội thảo được đánh giá là bước khởi đầu cho mạng lưới hợp tác học thuật quốc tế bền vững về pháp luật và công nghệ giữa Trường Đại học Luật, ĐHQGHN và các cơ sở đào tạo luật uy tín trên thế giới.
Hội thảo 2 (15/8/2025): Quản trị quốc gia trong kỷ nguyên mới
Là hợp phần trung tâm của Diễn đàn, hội thảo do Trường Đại học Luật, ĐHQGHN phối hợp cùng Trường Đại học Việt Nhật tổ chức, thuộc chuỗi Hội thảo Khoa học Quốc tế Việt Nam học lần thứ 7. Hội thảo có sự tham gia của nhiều học giả quốc tế đến từ Singapore, Nhật Bản, Italia, cùng các chuyên gia đầu ngành tại Việt Nam.
Đóng góp học thuật và chính sách:
– Hình thành cách tiếp cận toàn diện về quản trị quốc gia: từ lý luận đến thực tiễn, từ cải cách thể chế đến phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số.
– Khẳng định cải cách thể chế không chỉ là ưu tiên chiến lược mà còn là điều kiện tất yếu để Việt Nam vượt bẫy thu nhập trung bình, hướng tới phát triển bền vững.
– Đề xuất các định hướng đổi mới: chuyển đổi từ quản lý hành chính sang quản trị quốc gia hiện đại; xây dựng nền quản trị số dựa trên pháp quyền; sử dụng kết hợp “luật cứng” và “luật mềm” (văn hóa, đạo đức, truyền thống) trong điều chỉnh xã hội.
– Phân tích vị trí của doanh nghiệp tư nhân và xã hội dân sự như những chủ thể đồng kiến tạo giá trị trong quản trị quốc gia, bên cạnh Nhà nước.
Sản phẩm đầu ra quan trọng là Kỷ yếu khoa học và Bản đề xuất chính sách đổi mới quản trị quốc gia, gửi đến các cơ quan Đảng và Nhà nước nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho hoạch định chính sách.
Hội thảo 3 (15/8/2025): Khung pháp lý thúc đẩy sự phát triển kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam
Hội thảo do Khoa Luật Tư và Khoa Luật Quốc tế đồng tổ chức, thu hút trên 40 bản tóm tắt và 30 bài toàn văn, với 10 tham luận tiêu biểu được trình bày và phản biện.
Thành tựu học thuật và khuyến nghị chính sách:
– Chỉ rõ những rào cản pháp lý đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân: khó khăn tiếp cận đất đai, vốn tín dụng, sự thiếu đồng bộ giữa các luật chuyên ngành, bất cập trong pháp luật phá sản và trọng tài thương mại.
– Đề xuất hoàn thiện pháp luật nhằm: giảm gánh nặng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; bổ sung quy định về cạnh tranh trong kinh tế số; hài hòa pháp luật Việt Nam với chuẩn mực trọng tài quốc tế.
– Gợi mở các mô hình phát triển bền vững cho kinh tế tư nhân: ưu đãi đầu tư năng lượng tái tạo, thúc đẩy chuyển đổi xanh, kết hợp giữa pháp luật – quản trị – tài chính – công nghệ – đào tạo.
Hội thảo nhấn mạnh rằng để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực chiến lược của nền kinh tế, Việt Nam cần cải cách khung pháp lý theo hướng vừa bảo đảm nguyên tắc thị trường, vừa gắn với bối cảnh văn hóa – xã hội đặc thù.
Dấu ấn của VALF 5
Với ba hội thảo chuyên sâu kéo dài cả ngày, Diễn đàn Luật học Mùa Thu lần thứ 5 đã:
– Tạo lập không gian học thuật quốc tế đa chiều, gắn kết giữa lý luận và thực tiễn, giữa pháp luật và quản trị.
– Góp phần hình thành những luận cứ khoa học mới cho cải cách thể chế, quản trị quốc gia và pháp luật kinh tế tư nhân.
– Định hình các định hướng chính sách quan trọng trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo.
– Mở rộng hợp tác nghiên cứu, đào tạo và tư vấn chính sách giữa Trường ĐH Luật – ĐHQGHN với các cơ sở đào tạo luật trong và ngoài nước.
Phát biểu bế mạc, PGS.TS. Trịnh Tiến Việt nhấn mạnh:
“Diễn đàn Luật học Mùa Thu lần thứ 5 đã khép lại thành công rực rỡ, khẳng định vai trò tiên phong của Trường Đại học Luật, ĐHQGHN trong nghiên cứu và tư vấn chính sách pháp luật. Những kết quả học thuật và khuyến nghị chính sách từ Diễn đàn sẽ tiếp tục đồng hành cùng công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền, đổi mới quản trị quốc gia và phát triển bền vững của Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập và trí tuệ nhân tạo.”
